Złota polska jesień, słoneczna i ciepła, obfitująca w pyszne i pachnące warzywa i owoce, to coś co może trwać cały rok!
warzywa sezonowe – co jeść jesienią?
Letnie owoce nie dopisały, ale jesień… zdecydowanie daje radę!!!!!
Winogrona rosną jak szalone! Jeżyny i maliny wcinam bez końca – prawdziwy wysyp. Dyni nie mogę się doczekać, ogórki były pyszne, pomidory, bakłażany, cukinie! Do tego jabłka, śliwki>>, gruszki… Jesień jest pyszna! 🙂
Dodatkowo wrzesień w Toskanii obdarzył mnie słodkimi i delikatnymi figami i opuncjami…
A za co Wy kochacie jesień? 🙂
Kto nie lubi pomidorów?? 😉 To “przewarzywo” jest wybitnie wartościowe.
Nadmiar dyni sprzyja kombinowaniu w kuchni – wciąż mam 2 duże sztuki na balkonie i cały zamrażalnik już upieczonej (nie chwalę się, tylko informuję, jakby ktoś miał jakąś inspirację “co z nią zrobić”, to jestem otwarta na propozycje) 😉
Tym razem postanowiłam sporządzić pikantny sos na zimno – do kanapek, warzyw, krakersów oraz do podkręcenia smaku sosu pomidorowego czy zupy dyniowej. Umownie można nazwać go keczupem, chociaż jakby się przyczepić, to keczup odnosi się tylko do sosów z pomidorów… Także niech zostanie po prostu sos.
Nie ukrywam, że miałam nadzieję, że zużyję do niego więcej dyni, ale… co zrobić – klęska urodzaju! Sos wyszedł bardzo smaczny, więc może będzie powtórka z pewnymi zmianami.
Dynię, paprykę, papryczkę chilli oraz cebulę myjemy i kroimy w kostkę. Pokrojone warzywa umieszczamy w dużej misce lub garnku, w którym będą duszone i zasypujemy 2 łyżkami soli. Przykrywamy i odstawiamy na 2-3 godziny, czekając aż puszczą sok.
W tym czasie szykujemy zalewę: wszystkie składniki potrzebne do jej sporządzenia wlewamy do garnka i doprowadzamy do wrzenia.
Po 3 godzinach warzywa wraz z sokiem, który puściły dusimy na małym ogniu aż zmiękną, w razie konieczności możemy podlać wodą, aby się nie przypaliły. Będzie to trwało około 30 – 50 minut. Gdy warzywa zmiękną miksujemy je blenderem i zalewamy przygotowaną zalewą. Dusimy bez przykrycia aż do uzyskania pożądanej konsystencji – może to potrwać nawet 2 – 3 godziny.
Gdy uważamy, że sos jest gotowy przekładamy łyżeczkę sosu na talerzyk i studzimy – próbujemy i ew. doprawiamy do smaku. Gotowy sos przelewamy do wyparzonych słoików, zakręcamy i odwracamy denkiem do dołu aż do całkowitego wystygnięcia.
Pestki dyni, to dość często wyrzucany odpad. Jeśli kupujemy dynię w całości lub mamy własną z działki nie wyrzucajmy ich! Warto poświęcić kilka minut na oczyszczenie ich z miąższu i błonek i wysuszenie w piekarniku czy na słońcu!
Pestki dyni są przede wszystkim bogate nienasycone kwasy tłuszczowe, które m.in. obniżają stężenie cholesterolu. Znane są z bogactwa cennego cynku niezbędnego przede wszystkim mężczyznom, pierwiastek ten jest konieczny w prawidłowym funkcjonowaniu jąder. Ponad to znajdziemy w nich lekkostrawne i dobrze przyswajalne białko oraz wiele minerałów: żelazo odpowiedzialne za procesy krwiotwórcze, magnez konieczny przede wszystkim dla zestresowanych i kawoszy, ponad to wapń konieczny dla zachowania mocnego kośćca.
Jeśli chodzi o witaminy, to tu także jest całkiem długa lista – w pestkach dyni są obecne: witamina E, B1, B2 iB6 oraz witamina A, C i D.
Witaminy A, C i E to silne przeciwutleniacze. Neutralizują działanie wolnych rodników, uszczelniają ściany naczyń krwionośnych i poprawiają mikrokrążenie (zwiększają odporność organizmu) oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Witamina B1 jest istotna w procesie prawidłowego trawienia, szczególnie węglowodanów. Witamina B2 jest ważna dla sprawnego funkcjonowania układu nerwowego. Witamina B6 natomiast bierze udział w m.in. przemianie tłuszczów i cukrów.
Pestki dyni, to także świetne źródło lignanów o działaniu podobnym do żeńskich hormonów. Lignany, to fitoestrogeny – działają więc podobnie jak estrogeny, tylko znacznie słabiej. Mają właściwości antyoksydacyjne, antynowotworowe i regulują gospodarkę hormonalną.
Poza tym pestki są bogate w błonnik hamujący uczucie głodu i poprawiający pracę jelit.
Na koniec nie mniej istotna informacja – pestki dyni mają właściwości alkalizujące, co jest szczególnie istotne dla osób jedzących duże ilości mięsa, cukru czy białej mąki czy serów, czyli produktów szczególnie zakwaszających.
Łyżka pestek dyni, to ok. 60 kcal, a pół szklanki pokrywa zapotrzebowanie na magnez prawie w 100% oraz w 50% na cynk i żelazo!!
Pestki dyni są wyjątkowo wdzięczne w kuchni – można je dodać do owsianki lub ciasta, posypać nimi sałatkę, zupę krem lub kanapkę, zmiksować jako baza do pesto czy element koktajlu lub po prostu chrupać solo. Warto włączyć je na stałe do diety!
To najlepszy moment w roku, aby odpowiedzieć sobie na to pytanie! W okresie jesienno-zimowym dynia, to moja zdecydowana faworytka. Jest smaczna, pożywna, wyjątkowo wartościowa i niezmiernie wdzięczna w kuchni – z dyni możemy bez dużego nakładu pracy wyczarować dziesiątki pysznych, zdrowych i wartościowych dań. I to zarówno wytrawnych, jak i na słodko.
czy dynia jest zdrowa
Jest to warzywo o unikalnej wartości żywieniowej.
Pomarańczowy miąższ ma niską wartość kaloryczną, a wysoką wartość odżywczą. Jest prawdziwą skarbnicą karotenów, szczególnie beta-karotenu oraz luteiny (im intensywniejszy jest kolor miąższu, tym tych związków jest więcej). Dzięki czemu miąższ dyni ma właściwości wzmacniające wzrok i naszą odporność. Dynia zawiera także witaminę C i witaminy z grupy B, jak również cynk, wapń, magnez, żelazo, potas i fosfor. Ze względu na tak korzystny zestaw minerałów działa odkwaszająco. Jest bogata w celulozę, pektyny i kwasy organiczne dzięki którym dość szybko nas syci, a przy okazji reguluje przemianę materii.
Dynia doskonale nadaje się do diety osób odchudzających się – 100 g (pół szklanki startej) to zaledwie 28 kcal, a aż połowa zapotrzebowania na witaminę A.
Co ciekawe dynia nie zawiera w ogóle sodu, więc jest idealnym dodatkiem w terapii nadciśnienia. Potasu zawiera natomiast w ilości porównywalnej co w pomidorach (czyli dużo!). Warto pamiętać, że pierwiastek ten poza obniżaniem ciśnienia tętniczego jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej organizmu
dynia jest lekkostrawna
Dodatkowym atutem dyni jest to, że jest lekkostrawna i nie wywołuje alergii nawet u małych dzieci. Jest więc zalecana w diecie osób z problemami żołądkowymi (zapalenie żołądka, nadkwasota, owrzodzenia żołądka i dwunastnicy). Można ją również bez lęku spożywać przy problemach z wątrobą czy nerkami. Jest też jednym z pierwszych warzyw po przebytym ostrym zapaleniu trzustki. Jeśli zastanawiasz się czy dynia jest zdrowa, odpowiadam TAK, zdecydowanie JEST zdrowa.
indeks glikemiczny dyni
Indeks glikemiczny dyni gotowanej, to 75, czyli dość dużo – dynia nie powinna pojawiać się zbyt często w diecie diabetyków. A jeśli już, to z dodatkiem produktów obniżających IG, czyli z “czymś tłustym” – orzechy, oliwa, mleko itp. lub na zimno np. w postaci sałatki. sałatka z dynią>>
Dynia zawiera niewielkie ilości FODMAP, więc jest dozwolona w diecie low-FODMAP.
przepisy z dynią
W sklepach możemy spotkać około 20 gatunków dyni. Jednak w rzeczywistości występuje ich niemal 800!
Różnią się zarówno kolorem, kształtem, fakturą skóry czy też smakiem. Dynia makaronowa świetnie zastępuje spaghetti, dynie o zabarwieniu żółtym lub pomarańczowym nadają się do zup, leczo, dżemów, sałatek, koktajli, ciast, deserów oraz idealnie się marynują. Hokkaido poza tym, że ma niezwykle intensywny pomarańczowy kolor (a co za tym idzie ogromne ilości beta-karotenu) jest niezwykle wygodna, bo nie trzeba jej obierać ze skórki.
Dynia dość często pojawia się w moich przepisach i rozpisywanych dietach. Zazwyczaj jest ona w postaci upieczonej. Zatem od razu zachęcam do upieczenia i zrobienia sobie zapasów.
Świetnym sposobem na wykorzystanie tego warzywa jest zrobienie zupy – mlecznej z zacierkami lub wytrawnej z delikatnym kurczakiem i włoszczyzną albo bezmięsnej. Miąższ dyni idealnie nadaje się także do ciasta drożdżowego, ciastek lub muffinek. Można dorzucić go do zapiekanki, musu na słodko i ostro, do farszu na pierogi czy użyć jako baza do sosu do makaronu. Jeśli posiadasz nadmiar dyni wykorzystaj ją do przetworów – krótko podduszoną lub upieczoną i zmiksowaną dynię można mrozić, a następnie wykorzystywać jako podstawa do leczo lub dodatek do ciast. Natomiast świeża dynia pokrojona w kostkę doskonale się marynuje.
Stajesz przed lodówką i patrzysz, patrzysz, patrzysz – co by tu na obiad? Też tak czasem macie? Lodówka niby pełna, ale w głowie pustka.
I nagle olśnienie – dostrzegasz: ćwiartkę pieczonej dyni, ostatnie pudełko zamrożonych grzybów i resztkę kurczaka z poprzedniego dnia. W zamrażarce garnuszek bulionu na czarną godzinę i… obiad już prawie gotowy! Zmieszaj z ryżem, zalej bulionem i włóż do piekarnika. W międzyczasie zorientuj się, że niby resztki, ale taką porcją naje się pułk wojska, więc zadzwoń po znajomych z pytaniem “kto jest głodny” 😉
Ufff, udało się – obiad gotowy, przy okazji dobry uczynek spełniony i więzy towarzyskie podtrzymane 😀
Zapraszam na dyniowo-grzybową zapiekankę 🙂
ZAPIEKANKA DYNIOWA Z GRZYBAMI
Na duże naczynie żaroodporne
1 szklanka suchych ziaren ryżu (basmati lub brązowy)
1 średnia cebula
2-3 ząbki czosnku
0,5 kg pieczonej dyni
2 szklanki mrożonych grzybów leśnych (mogą być pieczarki)
1 pojedyncza pierś kurczaka (lub tyle ile macie, w wersji wege spokojnie można zrezygnować)
Kurczaka pokrój na małe kawałki i obtocz w przyprawach – odstaw na bok.
Cebulę posiekaj i podsmaż na dużej patelni lub w garnku z grubym dnem, dodaj pokrojonego kurczaka oraz posiekany czosnek smaż przez ok. 2 minuty mieszając, aby czosnek się nie przypalił. Następnie dodaj grzyby (jeśli używasz rozmrożonych rozmroź je wcześniej) oraz ryż. Zamieszaj wszystko dokładnie i zalej bulionem. Duś 2-3 minuty, po czym dodaj upieczoną wcześniej>> i pokrojoną w kostkę dynię oraz przypraw do smaku.
Przełóż całość do naczynia żaroodpornego i wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 st. C. Piecz 30 minut.
Wielka pomarańczowa, lekko słodkawa – dynia to zdecydowanie królowa jesieni>>
